Kun je zeggen: 'Zullen we een film kijken?' of 'Ik ga voetbal kijken'? Of moet het kijken naar of bekijken zijn?
Vaak wordt het werkwoord kijken met naar gecombineerd: 'Ik kijk naar de kast.' In zo'n zin kan naar niet weggelaten worden: 'Ik kijk de kast', waarin de kast dan een lijdend voorwerp zou moeten zijn, is geen goede zin.
In een aantal gevallen kun je kijken wel met een lijdend voorwerp combineren. Dit komt vooral voor in contexten die met televisie, film of andere media te maken hebben: tv kijken, een film kijken, het journaal kijken, voetbal/tennis kijken, filmpjes kijken op YouTube/TikTok, etc. Maar het komt ook voor in andere (oudere) combinaties als aapjes kijken en plaatjes kijken.
Wie toch liever naar een film kijken of een film bekijken zegt, mag dat natuurlijk gerust doen. Maar het lijkt erop dat veel mensen dat tegenwoordig wat ouderwets of omslachtig vinden.
Luisteren
Wat voor kijken geldt, geldt ook voor luisteren. Van oorsprong werd luisteren gecombineerd met naar: 'Ik luisterde naar de vogels', 'We luisterden naar de radio-uitzending.' Of er werd voor beluisteren gekozen: 'We beluisterden de radio-uitzending.'
Tegenwoordig is luisteren ook heel goed te combineren met een lijdend voorwerp: een podcast luisteren, muziek luisteren, enz. Ook hier geldt dat je er gerust be- of naar bij mag zetten, maar de korte variant luisteren is ook algemeen geaccepteerd.
Paar eeuwen oud
Het gebruik van kijken zonder naar is niet iets van de laatste tijd. In oude boeken staan al constructies als 'plaatjes kijken' en 'aapjes kijken'. Zo laat Louis Couperus in Eline Vere (1889) de hoofdpersoon zeggen: "Kom Ben, wees nu niet lastig, ga nu de mooie plaatjes kijken, hier op den grond!"
En in 1728 schreef Coenraet Droste al dat iemand "het Lust-gebouw en tuynen kyken ging". Hier is kijken dus ook al synoniem met kijken naar of bekijken.
